RELEVANTIE
De relevantie van het onderzoek, hoe belangrijk en betekenisvol het kan zijn voor het hedendaags kunstonderwijs. Het onderzoek draagt bij in een discussie, bespreking of overweging. Waarom is de digitale cultuur van groot belang?
(DISCUSSIE)_PUNT 1.
De toekomst is niet bij te houden.
De COVID-19 pandemie heeft invloed gehad op het onderwijs. Deze gaf een impuls aan de digitale innovatie binnen het nationaal kunstonderwijs. Digitaal onderwijs was zelfs korte tijd dé enige manier van onderwijs. Blended learning stond centraal in alle onderwijsinstellingen en ook binnen de Fontys Hogeschool voor de Kunsten. Het digitale aspect van het leren beperkte zich echter tot communicatie via de computer (Zoom; Teams). Alle andere mogelijkheden die onderwijstechnologie biedt o.a. digitale technieken; virtual en augmented reality, artificial intelligence en internetkunst zijn onbelicht gebleven. Terwijl juist deze technieken een enorme verrijking kunnen zijn. Ze stellen ons in staat te dromen over mogelijkheden. De ervaring tegenover ‘digitaal gaan’ werd steeds negatiever. Iedereen in het onderwijs was ‘schermmoe’ en innoveren op techniek was gewoonweg teveel gevraagd. Hoe kun je als docent in een overdrukke wereld alles bijhouden? Het curriculum zit vaak al te vol, uren komen we vaak te kort. Waar halen we de tijd en energie vandaan om technologie te implementeren? Met constante nieuwe updates en applicaties lijkt het onmogelijk om de toekomst bij te houden.
Innovatief kunstonderwijs
We moeten pleiten voor een kunstpraktijk waar de gebeurtenis van kunst en haar invloed dwingt om na te denken en nieuwe werelden te individualiseren. Een van de doelen is om verder proberen te denken dan leerconcepten waarin een duidelijk onderscheid wordt gemaakt tussen leerling, leraar en kennis en die geneigd zijn een metafysica van representatie en identiteit te veronderstellen. Arts-Research-Education Art-Research-Education pp 3-16 Art, Pedagogies and Becoming: The Force of Art and the Individuation of New Worlds (D. Atkinson 2018)
De mogelijkheden om deze praktijk te realiseren liggen in het gebruik en inzetten van digitale technologieën. Als we het onderwijs willen innoveren en de toekomst bij willen houden moeten we digitaliseren.
De Onderwijsraad pleit ervoor dat onderwijsinstellingen dit op een duurzame en doordachte manier doen. Door onderwijskeuzes te maken op het gebied van digitalisering’ (Onderwijsraad, 2017). Doordacht digitaliseren is echter niet eenvoudig en vereist het slim combineren van de juiste kennis en ondersteuning. De Onderwijsraad benadrukt in haar rapport het belang van eigenaarschap dat docenten dienen te ervaren bij succesvolle innovatie. Professionalisering en ondersteuning van docenten bij de inzet van technologie in het onderwijs zijn essentieel. Steeds meer onderwijsinstellingen investeren hier fors in door het inrichten van ‘teaching and learning centers’, waarin de docent ondersteuning krijgt bij het innoveren van het onderwijs.
(Strategische agenda Hoger onderwijs en onderzoek, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, december 2019, pg 66 – 69)
(DISCUSSIE)_PUNT 2.
Zorgen over BIG TECH
Er spelen zorgen over welke effecten de digitale toekomst op het kunstonderwijs heeft. In de Tegenlicht aflevering Digitale Detox die onlangs door de VPRO werd uitgezonden (26-01-2022 https://dezwijger.nl/programma/tmu-210) stond dit thema centraal. Wat is de invloed van Big Tech (als Google, Facebook en Microsoft) op de samenleving en het onderwijs?
Bij Big Tech ligt het belang in de eerste plaats bij het maken van winst en niet bij het delen van informatie. Daarbij komt ook het gevaar dat onze privacy door Big Tech wordt geschonden. Eis er een derde weg waarbij we in Europa de uitdaging aannemen om een menswaardig digitaal stelsel te funderen.
Houdbaar voor de toekomst
Het ministerie zet in op een toekomst vol digitalisering, maar geeft onvoldoende antwoord op een belangrijke aandachtsveld: namelijk de privacy van studenten, het eigenaarschap van data en de daarmee samenhangende ethische vraagstukken (waaronder het gebruik van learning analytics).
De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) is een belangrijk instrument dat eigenaarschap en privacy borgt. Daarnaast werkt de zone ‘studiedata’ van het Strategische Agenda Hoger Onderwijs en Onderzoek aan een Versnellingsplan voor onderwijsinnovatie aan een landelijke visie op het verantwoord gebruikmaken van studiedata ten aanzien van privacy, eigenaarschap en ethiek. In aansluiting hierop kunnen onderwijsinstellingen de benodigde handelingsrichtlijnen formuleren en hanteren. (Strategische agenda Hoger onderwijs en onderzoek, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, december 2019, pg 66 – 69)
(DISCUSSIE)_PUNT 3.
Ambacht v.s. Tech
Technologie als bedreiging voor de mens. Zien we de computer ons werk doen vervangen? Worden wij als mensen overbodig in de toekomst?
Zijn mens en robot concurrent aan elkaar? Uit gesprekken met moderne ambachtslieden concludeert Crombez dat ambacht en (hi-)tech niet per se op gespannen voet hoeven staan. Ambacht heeft de beste overlevingskans als we haar op een ‘anti-romantische manier’ kunnen inzetten, aldus Crombez. Ambachtslieden besteden taken uit aan computers, en doen geregeld hun werk met behulp van elektrisch gereedschap, omdat de tijd dringt. Daar is niets mis mee en dat maakt hun werk niet minder ambachtelijk. Maar de intrinsieke waarde van handwerk zit hem juist weel deels in zijn traagheid: Handwerk ‘krijgt zijn bestaansrecht door “het chronisch achter de verbeelding aanlopen”‘, citeert Crombez kunstenaar en schrijver Jan Bierens. Maar het is meer: in een gedigitaliseerde wereld, waarin de output van ons werk steeds ontastbaarder is, biedt handwerk ‘uitzicht op het herstel van het eigen handelingsvermogen.’ Want, zo stelt Crombez, maken is fundamenteel aan mens-zijn (Crombez, 2019).
Arbeidsmarkt
Er zullen de komende jaren veel banen en taken verdwijnen, maar ook veel nieuwe banen en taken ontstaan. De arbeidsrelatie beweegt zich naar meer dynamiek en onzekerheid. De snel veranderende taken stellen hoge eisen aan het adaptie- en leervermogen van mensen. De noodzaak van een leven lang ontwikkelen wordt steeds groter in de arbeidsmarkt van de toekomst. Werk laat zich bovendien steeds moeilijker in vaste categorieën indelen. Veel mensen combineren verschillende werkzaamheden en zijn deeltijd-zzp’er. Of ze hebben een betaalde baan of een pensioen naast hun zzp-werk. Door de impact van technologie op werk zal de behoefte aan mensen die routinematige taken uitvoeren afnemen en de behoefte aan hoger opgeleiden toenemen (Goos, 2018).Door digitalisering en robotisering van werk is het steeds belangrijker om, naast specifieke beroepsgerichte kennis en vaardigheden, meer brede vaardigheden (zoals kritisch denken, probleemoplossend denken en handelen en samenwerken) op peil te houden (bijlage 1, figuur 12). Verder is het nodig om flexibel te zijn en een open leerhouding te hebben (SER, 2016). Het hoger onderwijs moet inspelen op deze veranderende vraag van de arbeidsmarkt.
